HISTORIA RAS AKITA JAPOŃSKA I AKITA AMERYKAŃSKA
WCZESNA HISTORIA
W barwnej historii Japonii istniało kilka ras, ale Akita jest największym psem pod względem rozmiaru i wagi. Dane uzyskane z badań nad rodzimymi zwierzętami (rodzimymi w Japonii 😉 ) udomowionymi wskazują, że Akita pochodziła z kontynentu, zanim został on rozdzielony przez Morze Japońskie, podczas gdy orientalny typ psa, jak Shiba, prawdopodobnie przybył na teren dzisiejszej Hiroshimy z Chin i Korei, wraz z osadnikami z Azji. Dane biochemiczne z badań wykonanych przez p.Hamanakę (Wydział Biochemii Uniwersytetu w Tokio) pokazują, że u psów: Akita, Hokkaido i Chow występują wspólne cechy inne niż u psów: Shiba, Kai, Sikoku, Tosa i Pekińczyków.
Nazwy kilku ras psów pochodzą od nazw rejonów Japonii – Akita, Hokkaido, Kishu, Shiba, Kai i Sikoku. W języku japońskim słowo „inu” oznacza psa, dlatego często nazwy są dwuczłonowe Akita Inu, Shiba Inu itp. Wszystkie w/w psy mają pysk typowy dla Akity, proste uszy i kręcony ogon. Panuje przekonanie, że japońskie psy posiadają cechy charakterystyczne, związane z pojęciem ducha, posłuszeństwa, lojalności i odwagi.
Piąty szogun Tokugawa, Tsunayoshi, w czasie, gdy stolicą Japonii było Edo (1615-1867), znany był jako Psi Szogun Tsunayoshi, ze względu na swoją litość dla istot żywych. Sceny z polowań na niedźwiedzie, namalowane również w tamtym okresie, także ukazują japońskie psy z prostymi uszami, kręconym, niekiedy sierpowatym ogonem.
Do roku 1854 granice Japonii były zamknięte dla obcokrajowców, ale od tego czasu ludzie i zwierzęta migrowały, szczególnie na wyspę Sikoku. „Importowane” psy, takie jak mastiff, pointer, bernardyn, owczarek niemiecki etc., zostały skrzyżowane z miejscowymi rasami. Stąd powstały rasy takie jak Tosa-inu, pies walczący.
Właściciel zamku w Odate był całkowicie oddany walkom psów, dlatego też psy walczące stały się popularne i popyt na duże i mocne psy rósł w latach 80-tych XIXw. Niektórzy hodowcy krzyżowali Akitę z Tosa, próbując wyhodować lepiej walczące psy.
CZASY WSPÓŁCZESNE
We wczesnych czasach Showa (Erze Oświeconego Pokoju), p.Shigeie Izumi, burmistrz Odate, bardzo martwił się o krzyżowanie psów Odate. Aby zachować czystość rasy Odate założył w 1927 roku „Towarzystwo Ochrony psów Akita”. W tym samym czasie gwałtownie zmalała popularność walk psów. Zachowało się jedynie kilka fotografii psów z tamtego okresu. Jedno z nich ukazuje pręgowaną sukę o imieniu „Kuma Go”, inne przedstawia sezamową sukę „Babagoma” (właśc.. p.Kunio Ichinoseki).
Z okazji nadania tytułu naturalnego zabytku w lipcu 1931 pies Akita został tak nazwany po raz pierwszy jako pies japoński. Nazwa została zmieniona z psa Odate na Akita i 9 najlepszych egzemplarzy psów Akita uzyskało tytuł. Dużo wysiłku zostało włożone w utrzymanie czystości rasy Akita, szczególnie w Odate, w późnych latach 30. I tak wyodrębniły się pozostałe japońskie psy, jak psy z terenów górskich w Hokkaido (psy średniej wielkości), Matagi z terenu Tohoku, Południowe Akita, które były większe niż inne średniej wielkości japońskie psy i często o czerwonym umaszczeniu z Urajiro oraz psy Karafuto (długo i krótkowłose psy z południowego Sachalinu). Akita zdobył nagle sławę 4 października 1932 r., kiedy to w Asahi Shinbun (gazeta Asahi) ukazał się artykuł o psie Hachiko p.t. „Poruszająca historia starego psa”. W gazecie Asahi przedstawiono wierność Hachiko i renoma Akit stałą się znana w całej Japonii. Hachiko urodził się w Odate w 1923r. i przeprowadził się do Tokio 2 miesiące później. Właścicielem Hachiko był dr.Ueno, profesor na Uniwersytecie w Tokio. Dr.Ueno umarł kiedy Hachiko miał zaledwie 1,5roku. Przez kolejne 10 lat każdego wieczoru Hachiko przychodził na stację Shibuya, aby czekać na swojego pana, mimo że ten już nie żył. Hachiko odszedł w 1935r.
Znana Amrykanka, Helen Keller, znana z nauczania i wykładów na temat języka (pisanego i mówionego) dla głuchych i niewidomych, odwiedziła Japonię w lipcu 1937r. Słyszała o Hachiko i kiedy przybyła do Akita, zażądała psa Akita. Z tego powodu w sierpniu tegoż roku, p.Ichiro Ogasawara ze schroniska „Juntaidoh”, wysłał pani Keller małego szczeniaka Kamikaze-go. Niestety Kamikaze-go zdechł zaledwie kilka miesięcy później na nosówkę. W licpu 1939r. p.Ogasawara wysłał p.Keller kolejnego psa, starszego brata Kamikaze-go, Kenzan-go. W 1947r., podczas wizyty w Japonii po wojnie, p.Keller odwiedziła Akitę, aby wyrazić swoją głęboką wdzięczność dla psów Akita za ich wkład na rzecz pokoju.
W trakcie „epizodu” Mandżurskiego (1931) i w czasie Drugiej Wojny Światowej (1939-1945), większość psów w Japonii zostało przeznaczonych na futra. Policja zarządziła pochwycenie i konfiskatę wszystkich psów, za wyjątkiem owczarków niemieckich, które były używane jako psy militarne. Niektórzy hodowcy próbowali przeskoczyć nakaz poprzez krzyżowanie swych psów z owczarkami niemieckimi. Również braki żywieniowe w trakcie wojny powodowały, że każdy, kto karmił psy został nazywany zdrajcą. Jednakże garstka ludzi zdołała przechować swoje Akity. We wczesnym okresie powojennym również brakowało jedzenia i ubrań, co powodowało, że niektóre psy stały się źródłem skóry i mięsa. Z tego powodu zaledwie tuzin psów Akita przetrwało wojnę i przetrwały 3 różne typy: Matagi (typ Ichinoseki), Akity walczące (typ Dewa) oraz Owczarek Akita.
Po wojnie, niektórzy oficerowie amerykańskich sił okupacyjnych chcieli zatrzymać Akity jako zwierzęta domowe. To były bardzo trudne czasy i wielu Japończyków było na skraju wyczerpania, z powodu braku jedzenia. Niemniej jednak ponownie rozpoczęto hodowanie Akit. Dla wskrzeszenia rasy „Tsubakigoma”, który przetrwał wojnę został oddany panu Ichinoseki. Zarówno Tsubakigoma, jak i Kongo z lini Dewa znacznie przyczyniły się do odnowienia rasy.
Z okresu rekonstrukcji po wojnie 2 główne linie ras stały się popularne. Pierwsza jest linia „Ichinoseki-goma” – linia p.Kunio Ichinoseki oraz druga linia: „Dewa”. To właśnie Dewa pierwsza zyskała popularność w całej Japonii i w amerykańskich siłach okupacyjnych. Niestety, wiadomości p.Helen Keller i zainteresowanie tą rasą pozostałych Amerykanów, doprowadziło do ogromnej popularności Akit, w związku z czym, jak głoszą plotki, nawet mieszańce Akity były sprzedawane w wysokich cenach. Kongo-go zdobył wówczas największe wyróżnienia w JKC (Japanese Kennel Club) a jego syn, Kincho-go zdobył nagrodę Meiyoshi na występach w Akiho, co zaowocowało nagłym wzrostem Akity tego typu od lat 40. do połowy 50-tych. Linia Dewa zaczęła tracić na popularności w późnych latach 50-tych, z kilku powodów – najważniejszym z nich był wpływ hodowli mieszanych w tej linii. W tym samym czasie linia Ichinoseki zaczynała wykazywać postępy w jakości, podczas gdy linia Kongo, jako całość, wykazywała tendencje w kierunku cech zanieczyszczających hodowlę w poprzednich pokoleniach, pod względem kształtu, pokrycia, głowy i wyrazu. „Goromaru” i „Gyokuun” przekazały dalej linie Ichinoseki. „Goromaru” jest uważany za psa stadnego – najważniejszą podstawę w procesie odnowy – nawet w dzisiejszych psach można doszukać się jego znaków szczególnych. Około lat 60-tych, dzięki „Toou” i „Toun”, rasa psów Akita znów stała się popularna. Wszystkie te psy można odnaleźć w większości dzisiejszych rodowodów, czy to w Japonii czy w Stanach Zjednoczonych.
W okresie tuż po wojnie sierść u Akity miała różne kolory. Do lat 40. tylko kilka czerwonych Akita z Urajiro zostało sfotografowanych. Dopiero w połowie lat 70-tych Akita o takim umaszczeniu stawał się coraz bardziej liczny a powodem tego były różne opinie japońskich hodowców psów dotyczące ich koloru. Jedni uważali, że czerwono-białe umaszczenie powodowało, że Akita za bardzo przypominał szpica, a inni, że to naturalne, że Akita dzieli barwę z innymi psami, typowymi dla Japonii.
Wielu amerykańskich żołnierzy zabrało ze sobą swoje Akity, kiedy powróciło do Stanów Zjednoczonych. Amerykanie kontynuowali hodowlę i rozwój Akity – z tego importu powstały: (wschodnie wybrzeże) typ wywodzący się głównie od Dewa i (zachodnie wybrzeże) typ wywodzący się głównie od Ichinoseki, a Japończycy pracowali nad oczyszczaniem swojej Akity. To zjawisko doprowadziło do różnic pomiędzy Akitą japońską i amerykańską, mimo ze psy te mają to samo pochodzenie. FCI niedawno nazwało Akitę „typu amerykańskiego” Akitą amerykańską, z własnym wzorcem rasy, bardzo przypominającym wzorzec AKC, i umieściła go w grupie 5.
AKITA WSCHODNIEGO I ZACHODNIEGO TYPU
Gałąź Akiho została założona na Zachodnim Wybrzeżu Stanów Zjednoczonych w 1969r. i coroczny pokaz psów ma tam miejsce od tego czasu. Rezultatem kierownictwa, dzisiaj wiele Akit z Zachodniego Wybrzeża jest podobnych do tych z Japonii, aczkolwiek Akita ze Wschodniego Wybrzeża jest bardzo podobny do tego sprzed 30-40 lat.
AKITA TYPU JAPOŃSKIEGO
Tylko jeden Akita japoński jest wybierany co roku do tytułu Meyoshi na Wielkim Narodowym pokazie Akiho w Japonii. Akity japońskie są czerwone, pręgowane lub białe i nie mają czarnej maski. Akity z rodowodem są głównie rejestrowane z Akiho w Japonii. Podobnie jak w przypadku problemu psa Shiba, większość cenionych hodowców nie rejestruje swoich Akit w Japonii z JKC (JKC, odpowiednik FCI), ponieważ wzorce hodowli i wystawowe nie są takie same.
Wiele można powiedzieć na temat umaszczenia Akit. W Akicie japońskiej i wielkim japońskim psie, np.; wiele osób patrzy na białego Akitę jak na „białego”, ale w rzeczywistości jest to „wybielony” kolor czerwony (z genetycznego punktu widzenia pies jest czerwony, ale z powodu „genu szynszyli”, który oddziałuje na kolor odpowiadający za kolor czerwony, wygląda jak biały). Można to zauważyć przyglądając się uszom, które normalnie mają czerwono-brązowe znakowania. Niemniej jednak biały powinien być solidnym białym a nie wybielonym. Czerwony pojawia się w wielu odcieniach, od kremowo-żółtego do ceglanego. Kolor sezamowy jest to kolor czerwony z czarnymi końcówkami włosów. Pręgi mogą być czerwone, czarne lub srebrne. Akita japoński powinien posiadać Urajiro, białawe, rozjaśnione ubarwienie na policzkach, kufie, spodzie szyi, klatce piersiowej, brzuchu, nogach i spodzie ogona, które nie powinno ostro kontrastować, ale powinno być raczej stopniowym rozbieleniem, tak jakby pies umoczył swoje jasne części w worku z mąką. Umaszczenie Akity amerykańskiego powinno być lśniące i jasne, z określonymi i dobrze stonowanymi znakowaniami. Może być łaciate z białym jako kolor bazowy i oznakowaniami na głowie oraz równomiernie rozmieszczonymi, przynajmniej na 1/3 ciała, pręgowane, sezamowe, białe, czerwone, czarne etc., z maską lub bez.
Co jest istotne dla przyszłości Akit japońskich i amerykańskich, to nie ich umaszczenie ani wygrane na psich pokazach, ale ukryte zalety, ich spokojna, szlachetna i zacna natura musi być zachowana. Cechy wewnętrzne Akity zawierają soboku-kan (wyrażenie określające elegancką prostotę) czy shibumi, kan-i (duch, zapał i wigor) i ryousei (doskonały temperament i charakter) a jego cechy charakterystyczne to goki (mocny i odważny), chinkaku (opanowanie, spokój), soboku-sa (prostota, skromność), igen (dostojność, majestat) i hinkaku (wdzięk, dostojność). „Oczy mają moc”, „Oczy są warte tysiąc sztabek złota”, „Oczy ujawniają mądrość serca” – to jakże prawdziwe frazy wypowiedane o Akicie w Japonii.
Chuken Hachiko
Dla Japończyków najbardziej znanym psem rasy Akita jest Chuken Hachiko, to znaczy „lojalny Hachiko”, ale zwykle odnosi się do Hachiko.
Hachiko, biały samiec Akita, urodził się w Odate, prefektura Akity, w listopadzie 1923r. W wieku 2 miesięcy został wysłany do domu profesora Eizaburo Ueno doTokio. Profesor ochrzcił szczenię Hachi i nazywał Hachiko. W tym czasie rezydencja profesora Ueno była na przedmieściach Tokio, w pobliżu stacji Shibuya i zwykł używać pociągu do przemieszczania się od miejsca zamieszkania do rolniczej stacji doświadczalnej w Nishihara gdzie pracował.
21. maja 1925r. Hachiko , jak zwykle pojawił się na stacji Shibuya, czekając na powrót swojego pana pociągiem o 16. Tym razem dr.Ueno nie mógł wrócić, ponieważ nagle dostał wylewu i zmarł na uczelni. Hachiko miał wtedy 18. miesięcy. Następnego dnia i przez następne 9 lat Hachiko wracał na stację i czekał na swojego ukochanego pana, zanim nie wrócił samotnie do domu. Hachiko był wysyłany do domów krewnych i przyjaciół, ale w dalszym ciągu czekał na stacji na swojego pana, który już nigdy miał nie powrócić.
Nikt i nic nie mogło zniechęcić Hachiko w podtrzymywaniu swojego nocnego czuwania. Dopiero gdy sam również odszedł, w marcu 1934r., w wieku 11 lat i 4 miesięcy, Hachiko przestał pojawiać się na swoim miejscu na stacji kolejowej.
Wierność Hachiko była znana w całej Japonii, dzięki artykułowi „Wierny stary pies czeka na powrót swojego pana, zmarłego od 7 lat”, który ukazał się 4 października 1933r. w Asahi Shinbun (wiadomości Asahi). Po jego śmierci historie z gazety doprowadziły do propozycji umieszczenia pomnika na stacji. Otrzymano datki ze Stanów Zjednoczonych i innych krajów. Dziś, posąg Hachiko składa milczący hołd rasie wierności i lojalności rasy. Posąg Hachiko odlany w brązie został postawiony w 1934r. w pobliżu miejsca jego oczekiwania, poza stacją Shibuya, teraz jest to prawdopodobnie najbardziej popularne miejsce spotkań w Tokio. Hachiko został wypchany znajduje się na wystawie w Muzeum Sztuki w Tokio.
W czasie Drugiej Wojny Światowej posąg został przetopiony, aby wspomóc japońską armię. Nowy pomnik powrócił na stację Shibuya w 1947r. Kolejny posąg Hachiko, chociaż już nie tak dobrze znany, został wzniesiony przed stacją Odate w 1935r. On również został przetopiony w czasie Drugiej Wojny Światowej i został ponownie postawiony w roku 1987.
Legenda Świątyni Rouken
Inna legenda mówi o psie Odate „Shiro”, który próbował ocalić swego pana od kary śmierci w VIIIw. Jego pan, Satoroku wyszedł na polowanie z Shiro, ale zapomniał zabrać ze sobą swojego zezwolenia na polowanie. Został złapany i wtrącony to więzienia. Shiro zakradł się do niego skomląc za każdym razem, kiedy strażnik odszedł. W końcu Shiro zrozumiał, że jego pan ma kłopoty i pośpieszył do domu, przez lasy i góry. Żona Sarotuko znalazła w domu zgodę na polowanie i wysłała przez Shiro, jak tylko dobrze go nakarmiła. Pomimo tego wysiłku Shiro nie zdołał ocalić swego pana, który został stracony tuż przed tym,jak Shiro przybył. Świątynia Rouen, poświęcona duchowi Shiro, została wzniesiona niedaleko Odate, po jego śmierci.